Shkëputja e retinës ndodh kur kjo e fundit ngrihet dhe ndahet nga epiteli i pigmentit, një element përgjegjës për ushqimin dhe oksigjenimin e saj.
Pasi të ketë ndodhur shkëputja, qelizat e sipërfaqes së retinës fillojnë të vdesin tashmë pas 48 orëve të para, duke shkaktuar humbje serioze të kapacitetit pamor që përkeqësohet, edhe më shumë në rastin kur shkëputja prek pjesën qendrore të retinës (fovea).
Ekzistojnë tre lloje të shkëputjes së retinës:
- Shkëputja rematogjenike: shkaktohet nga një thyerje në indin e retinës që lejon që lëngu të hyjë në hapësirën pas retinës. Është lloji më i shpeshtë i shkëputjes.
- Shkëputja tërheqëse: shkakton tërheqje në sipërfaqen e retinës, duke bërë që ajo të ngrihet. Është i shpeshtë në rastet e ishemisë së retinës, një patologji që vjen nga faktorë të tjerë si diabeti, retinopatia, tromboza etj.
- Shkëputja eksudative: karakterizohet nga formimi i lëngjeve nën retinë si rezultat i inflamacionit ose lezioneve vaskulare.
Shkaqet kryesore që mund të përcaktojnë një shkëputje të retinës janë: mosha, degjenerimi i palisadës së retinës, pseudofakia (pra prania e një lente artificiale), diabeti, sëmundjet gjenetike dhe inflamatore etj.
Simptomat:
Shkëputja e retinës në përgjithësi paraprihet nga shenja të qarta paralajmëruese që ndodhin në periudhën menjëherë para shkëputjes aktuale. Ndër simptomat më të zakonshme gjejmë:
- Floaters: trupa lundrues (njolla, pika të zeza ose miza fluturuese) që turbullojnë shikimin;
- Fotopsia: ndezje të papritura drite që prekin veçanërisht zonën periferike të fushës vizuale;
- Skotoma: vizioni i një hije (ose “perde e errët”) në fushën vizuale.
Meqenëse retina nuk ka receptorë dhimbjeje, dhimbja nuk mund të përfshihet në simptomat e shkëputjes. Në prani të këtyre shenjave, të cilat normalisht tregojnë shkëputje të qelqit (përpara shkëputjes së retinës), është thelbësore të kontaktoni menjëherë një okulist për t’iu nënshtruar një ekzaminimi të plotë të syrit sa më shpejt të jetë e mundur.
Diagnoza:
Në rast të shkëputjes së retinës, një diagnozë e hershme është thelbësore për të minimizuar pasojat që rrjedhin nga problemi. Gjatë vizitës, okulisti kryen një sërë analizash të thelluara për të përcaktuar shkallën dhe llojin e shkëputjes së retinës. Në përgjithësi, ne vazhdojmë me një ekografi okulare, e cila ju lejon të vlerësoni gjendjen e retinës dhe më pas të kryeni analiza të tjera si elektroretinogrami, oftalmoskopia dhe matja e presionit të syrit.
Mjekimi:
Shkëputja e retinës duhet të trajtohet shpejt për të shmangur pasojat më serioze si verbëri totale ose atrofia e kokës së syrit. Terapia mund të ndryshojë sipas llojit të shkëputjes, por llojet më të zakonshme të trajtimit janë:
- Fotokoagulimi me lazer argon;
- Kirurgjia – kirurgjia përdoret kur pjesa e retinës që ka pësuar shkëputjen është me përmasa të konsiderueshme. Qasja kirurgjikale mund të jetë Ab-external (kirurgji epicerale) ose Ab-internal (vitrektomia): në rastin e parë, ajo vepron në pjesën e jashtme të syrit, që quhet sklera; në rastin e dytë, megjithatë, trupi qelqor i syrit hiqet. Kohët e rikuperimit pas operacionit mund të ndryshojnë nga 2 në 6 javë, periudhë gjatë së cilës aftësitë vizuale mund të reduktohen, duke e penguar subjektin të kryejë aktivitete normale të përditshme. Gjatë konvaleshencës, pacienti nuk duhet të bëjë përpjekje ose lëvizje shumë të papritura, ai duhet të shmangë absolutisht fërkimin e syrit (duke rezistuar ndaj ndjesisë normale të kruajtjes tipike pas operacionit) dhe duhet të ndjekë me kujdes trajtimin e përshkruar nga mjeku.
- Fotokoagulimi me lazer argon;
- Terapia e retinës me lazer me argon poliambulanza.
Duke shfrytëzuar veprimin termik, krijohet një mbresë rreth zonave të këputjes ose degjenerimit të retinës për të parandaluar hyrjen e lëngjeve në hapësirën subretinale.
